Het was begin jaren ’80 tijdens de muziekles op de middelbare school dat ik geïnteresseerd raakte in Frank Zappa. In het lesboek ‘Met De Muziek Mee’ werd een hoofdstuk aan hem en zijn Mothers Of Invention gewijd. Via de bijbehorende geluidscassette behoorde ook zijn nummer ‘Plastic People‘ uit 1967 tot de leerstof. De bijbehorende foto toonde Zappa’s markante kop met die iconische snor. Daar wilde ik meer van horen.

Bij de fonotheek in Heerlen leende ik het dubbelalbum ‘You Are What You Is’ uit 1981. Vol verwachting zette ik thuis de naald in de groef van kant 1. Wat ik hoorde had niets te maken met de muziek uit de klas. Het klonk gelikt, leek op reggae en bevatte rare stemmetjes. En daarna volgde een country song. Nummer drie ‘Doreen‘ dáár kon ik iets mee, maar het kinderdeuntje dat er op volgde was ook weer niet aan mij besteed. Ik geloof niet dat ik het destijds vier plaatzijden heb volgehouden. ‘You Are What You Is’ ging retour en ik stortte me weer op de vertrouwde albums in mijn platenkast. Led Zeppelin, David Bowie, Pink Floyd, Queen…

Niet lang daarna viel in dezelfde fonotheek mijn blik op de hoes van ‘The Man From Utopia’. De persoon Frank Zappa intrigeerde me nog steeds maar het was vooral de illustratie van de Italiaanse striptekenaar Tanino Liberatore die de plaat in mijn tas deed belanden. Kort daarvoor had ik Liberatore’s RanXerox strip ontdekt en de hoes toonde Zappa in Xeroxstijl, vandaar. Eenmaal thuis knalde binnen no time openingsnummer ‘Cocaine Decisions‘ uit de speakers en ik was vanaf de eerste dwingende woorden bij de les: “Chop a line now!” En daarna die pompende bas, strakke beat, doordringende stem en geestige tekst. Zappa was anti-drugs maar zwaaide niet met het vingertje. Humor was zijn wapen en zijn humor sprak me enorm aan, al kon zijn experimentele en jazzy kant me nog steeds voor geen meter boeien. Een jaar later, toen de dubbelaar ‘Them Or Us’ verscheen was ik in een klap helemaal om. Veertien voltreffers op één plaat. Vanaf nu was ik Zappa fan.

Via een familielid ontdekte ik ook ouder werk. ‘Zoot Allures’ en ‘Zappa In New York’ met name. Het was dezelfde persoon die me begin 1988 vertelde dat Zappa in Rotterdam zou spelen en vroeg of ik zin had om daar met hem naartoe te gaan. Ik was in dubio maar besloot om het niet te doen. Ik had namelijk gelezen dat Zappa zijn gitaar had ingeruild voor de Synclavier en zijn laatste album ‘Jazz From Hell’ was daarvan, tot mijn grote verdriet, het elektronische resultaat. De release van ‘London Symphony Orchestra, vol II’ stemde me ook al niet vrolijker. Klassiek. Bah. Als armlastige scholier had ik geen zin om een bak geld om te kiepen voor een avondje moderne jazz of ander pretentieus getoeter. Internet bestond nog niet en we hadden beiden geen idee wat we konden verwachten. Dus we lieten de kans lopen.

Eind 1988 liep ik nietsvermoedend door de Putstraat in Sittard. Ik was mijn favoriete platenzaak Siva nauwelijks gepasseerd of ik hoorde de eigenaar naar me schreeuwen: “Er is een nieuwe Zappa uit! Er is een nieuwe Zappa uit!” Vijf minuten later zat ik met een warme chocomel bij hem aan tafel en luisterden we samen naar ‘Broadway The Hard Way’. Opgenomen tijdens de 1988 tour, vermeldde de hoes. En ik werd gek. Geen synclavier, geen symfonie-orkest maar een twaalfkoppige band en een op gitaar excellerende Zappa. ‘Broadway The Hard Way’ is tot op de dag van vandaag een van mijn favorieten gebleven en het niet gaan zien van Zappa een van mijn grootste fouten. Eén ding wist ik zeker. De volgende keer dat Zappa naar Europa zou komen, zou ik erbij zijn. Helaas zou de slotshow van de 1988 tour, op 9 juni in Genoa, Zappa’s laatste zijn.

Op 4 december 1993 overleed Frank Zappa op 52 jarige leeftijd aan de gevolgen van prostaatkanker. Het aantal Zappa albums in mijn kast zou sindsdien alleen nog maar groeien. Op het moment van schrijven staat de teller op 60 en dat aantal loopt nog steeds op. De Zappa discografie bestaat inmiddels uit zo’n 100 officiële titels en ook dat aantal stijgt nog steeds dus ik kan nog wel even vooruit. Leuk en aardig, maar ik zou het hele zootje zo inruilen om de man één keer aan het werk te kunnen zien.

Precies twintig jaar geleden hoorde ik dat Frank Zappa dood was. Ik besloot die dag binnen te blijven om zijn muziek te draaien. Zijn laatste meesterwerk ‘The Yellow Shark‘ als eerste. Een duizelingwekkend stuk modern klassiek. Ik zou het 1981 meteen de rug hebben toegekeerd maar in 1993 was het voor mij een hoogtepunt in Zappa’s oeuvre. Van ‘Doreen’ tot ‘Food Gathering in Post-Industrial America, 1992’ in 22 jaar. Frank Zappa heeft mij muzikaal gevormd, mijn horizon verbreed en mijn geest verruimd. Ik ben hem voor eeuwig dankbaar.

Meer over 20 jaar zonder Zappa lees je hier en ook HollandDoc en Cultura24 herdenken zijn twintigste sterfdag. Voor de niet-kenners is er Humo’s Zappa voor beginners en ook erg handig: Ten best Frank Zappa albums for people who think they hate Zappa.